Platonik Aşk mı, Yoksa Kaçış mı?

Platonik aşk, seksüellikten çıkarak tinsele dönüşen aşk anlamına gelir. Ünlü düşünür Platon’un adından gelir. Günlük Türkçede, karşılığı sorgulanmayan aşk anlamında kullanılır.

Tasavvufta buna “müşahhas”tan “mücerret”e ulaşma denir ki, divan şiirlerinde çokça işlenen bir konudur.

Platonik aşk, bilinenin aksine, karşılıksız, imkansız aşk gibi anlamlara gelmemektedir. Platonik aşk, Platon’un Devlet adlı eserinden türemiş bir deyimdir. Devlet adlı eserinde Platon, olamayacak kadar ideal bir devleti tarif etmektedir. Devlet sadece ve sadece vatandaşlarının çıkarları için var olmalıdır. Hatta o kadar ileriye gider ki, devleti yönetenlerin filozof olması gerektiğini bile söyler. Gerçekleşmesi mümkün olmayan, ama gerçekleşse ne kadar da güzel olur denilen arzulara tercüman olan bir deyim olan “Platonik” deyimini oluşturmuştur. “Platonik aşk” demekle, üremeye yönlendiren, üreme kurgulu “doğal-tanrısal” aşk değil, aslında ideal aşk ifade edilmektedir.

Platonik aşk, modern ve popüler anlamıyla cinsel ilişki olmayan, duygusal ilişkidir. Bu tanım aynı zamanda platonik aşk idealinin yanlış anlaşılmasıyla ortaya çıkmıştır. Kökeninde cinsellik barındırmamayı değil, cinselliği dizginlemeyi barındıran sade ama tutkulu bir aşk anlamına gelir.

İşte herkesin hayatında bir kez yaşadığı platonik aşk hakkında bilgiler;

Platonik Aşk Nedir?

Platonik aşk kavramının kökeni, Platon’un Symposium (Şölen) diyaloğundaki Diotima’nın Aşk Teorisine dayanır. 

Kısacası, platonik aşk ruha ve akla ilham verir.

Ünlü yazar Tolstoy, Anna Karenina kitabında “Platonik aşkı bilmeyenler trajediden konuşamazlar, trajedi platonik aşka özgüdür” der.

İngiliz kralı 1. Charles’ın sarayında da en popüler konulardan biri platonik aşktır. Karolin döneminde soyluların arasında moda haline gelmiş ve farklı tiyatrolara konu olmuştur.

Platonik Aşkla Gerçek Aşk Arasındaki Farklar

Karşınızdaki Hakkındaki Duygularınızı Tartın

Onun hakkında sadece romantik duygularınız mı var, yoksa erotik eğilimleriniz de var mı? Eğer onun hakkında güçlü duygularınız varsa ama sadece onunla takılmak size yetiyorsa büyük ihtimalle platonik olarak aşıksınız.

Tasavvufta Daha Derin Bir Bakış

Tasavvufta platonik aşka benzer kavramlar (ilahi aşk, mecazi aşk, beşeri aşk) vardır. Özellikle İbn Arabi’nin “Füsûsü’l-Hikem” eserinde geçen “Hakikat-i Muhammediyye” ve Mevlana’nın Şems’e duyduğu aşkın sembolizmi, platonik aşkla paraleldir. 

Sevgiyi Başka Bir Şeyle Karıştırmayın

Bu konuda en sık karışıklık, insanların arkadaşlarına olan duyguları daha derin bir şey zannetmesiyle başlar. Bilinçli de olsa, bilinçsiz de olsa, birçok iyi arkadaşlığın sonunu getirir bu.
Cinselliği mi düşünüyorsunuz ya da üstü kapalı imalarda mı bulunuyorsunuz? Bunlar platonik ilişkinizin artık platonik olmamaya başladığının göstergeleridir. İlişkiyi platonik olarak sürdürmek istiyorsanız ihtiraslarınıza fazla kapılmayın.

Cinsellikle İlgili Şakalaşıyor musunuz?

Bu durumda ilişkiniz platonik olmaktan çıkalı çok olmuştur, sadece ilk adımı kimin atacağını bilmiyorsunuzdur. Unutmayın, hepimiz insanız, platonik ilişkiler bile mükemmel değildir ve daima hataya açıktır. Karşınızdakine her durumda saygıyla ve düşünceyle yaklaşmak, hem arkadaşlığınızı hem ilişkilerinizi sürdürmek için en önemli şeydir.

Platonik Aşk Nasıl Doğar?

Modern Psikolojide Platonik Aşk

Günümüz psikolojisinde, platonik aşk “limerans” (karşılıksız aşk sendromu) veya “duygusal bağımlılık” ile karıştırılır. Ancak gerçek platonik aşk, “idealizasyon” ve “ruhsal bağ” içerir.

İnsanlar duygusal olarak karmaşık yaratıklardır. Her türlü ilişkide çok farklı duyguları aynı anda geliştirebilirler. İşin içine özellikle cinsellik girdiğinde bu duygular farklı bir yoğunluk alır. Cinselliğin getirdiği duygusal yoğunluğu fiziksel bağlılığı yüklenmek istemeyip, duygusal bir bağ kurmak isteyenler, çözümü platonik takılmakta bulurlar.

Cinsellik bunun bir parçası olmadığı için, uğraşılacak daha az duygu olur, işler daha az karışır, dürüstlük daha çoktur ve insanlar kendini daha doğru ifade edebilir.

Yine de eninde sonunda herkes daha fazlasını ister. Platonik ilişkiden normal bir ilişkiye geçmek, işin doğasındadır.

Edebi açıdan bakacak olursak;

Edebiyat ve Sanatta Platonik Aşk Örnekleri

• Dante’nin Beatrice’e olan aşkı (İlahi Komedya)
• Petrarca’nın Laura’ya yazdığı soneler
• Divan Edebiyatı’nda Leyla ile Mecnun’un aşkının felsefi yorumu
  Bu örnekler, platonik aşkın evrensel bir tema olduğunu gösterecektir.

Platonik Aşkın Günümüzdeki Yansımaları

• “Friendzone” kavramıyla karşılaştırma
• Sosyal medyada “hayali ilişkiler”
• Popüler kültürdeki yanlış kullanımlar (ör: “Aşk-ı Memnu”daki Bihter-Behlül ilişkisi platonik değildir!)

Platonik Aşkın Olumlu ve Olumsuz Yanları

✅ Avantajlar: Derin duygusal bağ, kişisel gelişim, sanatsal ilham.
❌ Dezavantajlar: Kaçışçılık (gerçek ilişkiden kaçma), idealizasyonun yarattığı hayal kırıklığı.